comer no norte de portugal segundo as guías

Despois de tres meses de mergullar pola rede, dun par de escapadiñas para análises en vivo e en directo, de procurar e diseccionar polo miúdo as diferentes guías gastronómicas, logo de sumas, restas e algunha que outra multiplicación, chega o momento de render contas e compartir con vosoutros aquilo que atopei de salientable nas guías gastronómicas do Norte de Portugal.

 

Ademais de coñecer os antecedentes que nos trouxeron ata aquí (Perder o Norte, Algo sobre as guías gastronómicas de Portugal, Comer en Porto segundo as guías gastronómicas, Cando fiarse das Guías gastronómicas portuguesas), cómpre algunha que outra puntualización previa.

Para comezar, as guías analizadas son as mesmas que as estudadas para a cidade de Porto, cada unha co seu método, co seu baremo, cos seus vicios e tamén cos acertos.
Revista Wine na súa edición dixital, Guía da Boa Cama Boa Mesa (BCBM) do periódico Expresso (edición dixital e impresa), Guía do NetMenú (formada pola Guía 2010 de Restaurantes de Portugal de José Silva, en liña e impresa, e polo Roteiro Gastronómico), Guía Campsa-Repsol, Guía Michelín, Selección dos 101 mellores restaurantes de Portugal da web Mesa Marcada.

Segundo: como facía co Porto, o baremo utilizado para o meu particular ranking é o número de presenzas nas guías: está na guía ou non está, sen máis, logo, que unha guía lle outorgue ao restaurante un sol, 5 puntos ou o destaque dun Garfo de Ouro queda para a valoración persoal en función da lei que lle teñamos a cada unha das guías (un resumo do que penso eu podedes velo en Guías). Pensei nun modelo de puntuación ponderada (ter en conta presenzas e tamén valoracións) pero desboteino enseguida pola dificultade de establecer criterios obxectivos.

E tres: o límite para establecer o ‘norte de Portugal’ é o río Douro. Podería ser outro río calquera, o Lima, o Cávado, o Mondego…, pero o Douro establece a barreira natural do que pode ser unha excursión gastronómica de un día desde diferentes puntos de Galicia. Claro que canto máis ao norte de Galicia, máis ao norte de Portugal habemos de quedar. Cando falo de ‘norte’ falo de todo o norte, non só do Minho, tamén do nordeste, do bastante descoñecido Trás-os-Montes. No Douro inclúo a área de influenza do río, ou sexa, as dúas beiras, sinto unha especial debilidade por elas e a paisaxe dos socalcos (patrimonio da humanidade) antóllaseme coma unha excusa perfecta para unha fin de semana de natureza e papatorias. O Grande Porto (o Porto cos seus tres grandes satélites, Gaia, Matosinhos e Leça) ocupan o seu propio lugar.

Unha primeira visión global do estudo recunca na idea de que en Portugal son mínimos os restaurantes que ofrecen unha cociña ‘distinta’, chámeselle creativa, de autor, ou como o gusto de cada quen mande. Aínda máis, unha situación que en Porto podería considerarse grave, se saímos da influenza da gran urbe alcanza cotas decepcionantes: dun total de 419 restaurantes analizados por estar presentes nalgunha das seis guías, 410, dun xeito ou doutro, poden ser considerados como de cociña tradicional.
O único restaurante presente nas seis guías é o Largo do Paço, de Amarante. Ademais, agás na Guía de José Silva, en todas con valoracións destacadas. Ocupa o lugar 8 da lista do Mesa Marcada. Ten estrela Michelín, sol de Repsol e Garfo de Ouro do Expresso. Acada 4,5 de 5 na valoración da revista Wine.
En segundo lugar, con 5 presenzas, están tres locais moi diferentes: O DOC (Degustação de Origem Certificada, ou tamén, Degustar, Ousar, Comunicar), en Folgosa do Douro e que podemos considerar de autor, o Inácio, un clásico de Braga, e o São Gião, a cabalo entre tradición e innovación. O DOC non está na Repsol, o Inácio na selección do Mesa Marcada e o São Gião non mereceu a visita da Wine.
Tanto a Guía de Silva, como a revista Wine, o Expresso e o Mesa Marcada (15º con 30 puntos) destacan o DOC.
O Inácio resulta destacado unicamente polos usuarios do Expresso, con 4 sobre 5 puntos. Estes mesmos usuarios valoran o DOC e o São Giã0 cunha media de 3 puntos (en todos os casos cun número de votos significativo).
Pola súa banda, o São Gião merece un destaque por parte de José Silva, e acada un Sol de Repsol, o Big Gourmand de Michelín e o Garfo de Ouro da guía BCBM; está na lista do Mesa Marcada no lugar 18 con 25 puntos.
De ter que ponderar estes resultados, creo que o segundo restaurante do norte de Portugal sería o São Gião, terceiro o DOC e cuarto o Inácio.

Con presenza en catro guías están o Bagoeira (Braga), o Camelo (Viana), o Carvalho (Chaves), o Duque de Caminha, o Flôr de Sal (Mirandela), o Panorama (Melgaço), o Pedra Furada (Barcelos), e A Talha (Chaves). Todos menos o Flôr de Sal son locais de comida tradicional. Na Wine só aparecen o Panorama (4,2/5) e o Pedra Furada (3,1/5). O Camelo, o Carvalho, o Pedra Furada, e A Talha son BigGourmand de Michelín. Ten o Garfo de Ouro da BCBM do Expresso unicamente o Flôr de Sal; ademais, este último é o único en meter a cabeza na lista de 101 restaurantes da Mesa Marcada (posto 84 con 3 puntos).
Cómpre destacar que malia estar nas cinco guías, hai dous restaurantes (Bagoeira e Duque de Caminha) que non resultan destacados por ningunha delas.
Así, grosso modo, e pola relevancia dos destaques nas guías, o restaurante número cinco podería ser o Panorama, logo entrarían, por esta orde, o Pedra Furada, o Flôr de Sal, o Camelo de Viana, o Carvalho, A Talha, Bagoeira e Duque de Caminha.
Nunha próxima entrega sacarei o cadro completo dos restaurantes que formarían o cadro de honra por estar presentes, cando menos, en tres das guías.

restaurante faro punta cabalo

Por fin chegou o verán.
Xa estamos na Illa.
Espero ser un pouco máis constante que nestas últimas semanas nas que, polo si ou polo non, teño o meu rexistro de papatorias algo abandonad0.

E, que mellor xeito de recobrar o ritmo que cunha boa comida no restaurante do faro de Punta do Cabalo?
Por unha banda tratábase dunha vella débeda (ver entrada sobre Comer na Illa de Arousa) pero por riba disto, xa ían sendo horas, apetecíanos...
A Illa de Arousa é o paraíso.
Pero mellor que non se saiba demasiado por aí, non vaia ser o demo e nola convertan no desastre dun santuario turístico máis. A xente de sempre de aquí, os isleños, non queren dar moita publicidade ás marabillas das que son propietarios; para moitos deles, a construción da ponte, en teoría unha ponte de progreso, supuxo unicamente o principio dun modelo de illa que non queren para si.
Por exemplo, hoxe, nunha comida absolutamente deliciosa, soubemos un segredo  que poucos saben e que revelo aquí só por que sei que neste meu blog seguirá a salvo de olladas inoportunas. A Punta do Cabalo, pequeno promontorio ao norte da Illa, cun faro hoxe reconvertido a restaurante, debe a súa sona a que nestes mares arredor dos cons, e desde tempos sen memoria, hai toda unha colonia de cabaliños de mar. Si, amiguiñas,  cabaliños de mar! Eses pequenos seres case mitolóxicos propios de mares e illas máis cercanos a unha afundida Atlántida que á praia de Area Secada. Hainos. Durante a comida, Manolo, propietario do bar, fotógrafo submarino e defensor a ultranza da natureza dunha Illa que por culpa da ponte xa non é illa, amosounos unhas poucas das fotos feitas por el mesmo, aquí abaixo, a uns poucos metros, falounos das repoboacións periódicas de cabaliños que el mesmo se ve obrigado a facer para que non desaparezan comidos pola contaminación, de como contrata amigos mergulladores para que, a cambio da comida, limpen o fondo deste mar micro-ecosistema onde viven os cabaliños de mar.

Consonte ao contorno externo, o interior do local é unha pequena ledicia. Unha mínima superficie, o baixo do vello faro, distribuída en cociña, comedor e unha mínima barra. Logo, fóra, unhas mesas entre as rochas da parte de atrás, unha terraza oientada ao oeste, un par de tumbonas e mar, por todas partes mar. O infindo mar de Arousa.
O comedor non pasa dos 15 lugares, polo que é conveniente a visita en tempos de pouco estrés turístico ou ben reservar. Decoración baseada na pedra orixinal do faro salpementada con detalles minimalistas made in Ikea.  Destacan uns grandes paneis reflexivos, en vermello e negro, que amplían os espazos, dan profundidade e sobre todo reflicten as cores do mar e o ceo.
A carta é ampla, centrada nos produtos dese mesmo mar que aquí no Faro é Deus (e os cabaliños, os seus anxiños).  Oferta de viños limitada pero equilibrada e ben seleccionada. Pola calor e o ambiente informal comemos cunha cervexa de barril que resulta perfecta para a ocasión. 




Punta Cabalo é un local familiar que respecta ao máximo as normas que fixeron grande a cociña popular: cociña correcta sen grandes pretensións, non máis, pero tampouco menos. Comemos un salpicón de marisco propio da nosa veciña Rosita (algún día haberá que falar de Casa Rosita), un polbo á Punta Cabalo (prensado e logo guisado con predominio para as herbas aromáticas) e un xurelo nun escabeche ao tempo saboroso e moi suave. Por certo, veño de informarme polo Xerais, que xurelo é outra daquelas palabras que tamén debemos á influenza árabe.

Mais se teño que decidirme por unha proposta creo que me quedo coas sobremesas. A torta de tres chocolates e a de queixo con mamelo resultaron, simplemente, magníficas. Todo o anterior, máis un café, cincuenta e dous euros. Coido que o prezo é razoable.
Mais se tes que valorar o local, o contorno, o mar, as historias de Manolo, a música, sempre orixinal, que acompaña a cada bocado… Prezo moito máis que razoable.
O Faro. Punta Cabalo
Enderezo: Punta Cabalo
Localidade: A Illa de Arousa (36626)
Teléfono: 661 122 987
E-e:  
Web:
XPS:  42º34'21"N / 8º53'02"W
Localización en Maps de Google

tapería o eirado en eiras

Este ano celebramos a comida de fin de curso en O Eirado en Eiras.
Tiña referencias del por diferentes vías e desde xa había moito tempo. Compañeiros e compañeiras que traballan ou viven na zona (O Rosal, A Guarda, Goián, etc.), algúns dos meus amigos gourmets máis achegados, mesmo reiteradas aparicións nalgunha guía gastronómica.
A festa comezou co claustro –aínda que non resultou ser, precisamente, unha festa rachada-. Logo uns poucos elixidos, e aproveitando a proximidade, continuamos cunha achega á adega Santiago Ruíz. Foi unha visita gratificante e moi enriquecedora. Fóra o viño, e digo ben, o viño, pois Santiago Ruíz produce un único viño, gocei do paseo mentres inventaba unha especie de homenaxe interior e seguía o fío dos comentarios que facía a nosa guía, a propia filla de Santiago Ruíz.

Santiago Ruíz foi un auténtico adiantado para o seu tempo enolóxico e un dos que sentaron as bases do enorme pulo que hoxe teñen os viños brancos galegos a nivel internacional. Abonda con ver a etiqueta orixinal do viño, o plano para chegar á adega con anotacións manuscritas, para imaxinar ata que punto se trataba dun innovador. En contra do que se estaba a facer en Galicia, Santiago Ruíz coidou e seleccionou as uvas, estudou as técnicas e momentos da vendima, introduciu os depósitos de aceiro inoxidable, mimou o proceso de elaboración procurando uns aromas, uns sabores, unha consistencia, unha identidade propia… e por fin puxo prezo ao seu viño á altura da cualidade que estaba a conseguir. Foi criticado, case tildado de louco, alá polos oitenta non se entendía moi ben cobrar un branco galego a máis de 1000 pesetas a botella. El mantivo a súa filosofía e hoxe, a nivel prezo, o viño de Santiago Ruíz está na media da denominación de orixe e dista moito dos brancos galegos máis caros.

O Eirado en Eiras é a típica tapería rural, comedor interior escuro para gardar a temperatura nos meses de verán e mesas exteriores á sombra do parral. Perfecta para as tardiñas de verán. Un viño da zona, fresco, e calquera dos bocados que nos ofrecen, ben sexan tradicionais, as croquetas, ou algo máis elaborados como as filloas de legumes.
Variedade de tartas para endulzar a experiencia.
As comidas multitudinarias non son o mellor momento para valorar un local, pero saín do Eirado co ánimo de volver con máis calma e os sentidos preparados para unha análise máis polo miúdo.
Adianto, convencido, que non me decepcionará.