auténtico polbo de arousa no saratoga

Lembro que acabados de chegar á Illa, e na procura de referencias gastronómicas, poucas coincidencias había; en xeral opinábase dos bares e restaurantes como se fala da feria: segundo a cada un lle vai nela.
E para unanimidades apenas unha: a polbo do Saratoga (din as malas –e paréceme que interesadas– linguas, que era o único local da Illa que puña na mesa auténtico polbo da ría de Arousa). O problema era que, fóra o polbo, non había maneira de completar un menú.

Pero a cousa vén de cambiar.
Despois do arranxo da terraza traseira para convertela nun espazo absolutamente marabilloso, ampliaron a oferta a outros produtos do mar local: unhas luriñas, as navallas, zamburiñas, croques…, todo cunha calidade superior e preparados con man experta, incluído o novidoso (aínda que noutros lares, como Aguiño sexa un clásico), bocadillo de polbo.

A vista, a posta de sol que vedes, é motivo máis que suficiente para visitar o Saratoga para unha merenda-cea.
Fomos varias veces, probamos varias especialidades, e todas son recomendables.
Por ceñirnos ao modelo clásico deste blog, comento unha cea concreta. Eramos 5 adultos e Roi. Unha botella de albariño e auga grande.

Do polbo estilo feira pouco hai que dicir. Pode estar entre os tres mellores que nunca poderemos probar. No seu punto de malleira, no seu punto de cocción, no seu punto de sal, de aceite, de pemento picante (para algún dos presentes tira un pouco de máis do viño).

As luriñas, fritidas como adoitan facer por aquí: rebozadas pero sen ovo.
A min gústanme especialmente deste xeito; atópoas como máis ao natural, como menos ‘vestidas’. Estas, en concreto, están moi boas; cando menos ao nivel do Pescador.

 

Deixo para o final as zamburiñas. Na prancha e cun mollo de limón están certamente sensacionais.
Claro que ao pedilas nos avisan de que non son zamburiñas senón ‘volandeiras’.
E este inocente comentario deu pé a unha pequena investigación de campo.
Que son as zamburiñas?, e que as ‘volandeiras’?, como diferencialas?, cales son máis ricas?, e máis caras?…
O primeiro que atopo no Dicionario de alimentación e restauración de Manuel González (ver) é que en galego o de volandeira estaría mal utilizado; o nome normativizado sería vieiriña ou tamén voadora. Ou sexa, que o que coñecemos como volandeira vén ser unha vieira pequeniña, unha vieiriña; sorpréndeme; iso de volandeira soábame moi galego…
(No dicionario da RAG non aparece ningún dos termos polos que nos referimos ás vieiriñas; nin voadoras, nin volandeiras, nin volanteiras, como tan teño visto por aí)

Nótense as diferenzas. A da esquerda é unha vieiriña (ou ‘volandeira’, próxima á vieira, de cor máis clara, con dous protuberancias na parte máis estreita, cun número limitado de sucos ou costelas –arredor das vinte–.
A imaxe da dereita corresponde a unha zamburiña: máis escura, protuberancia só dun lado, maior número de sucos, superficie máis rugosa… (fonte: begiak)
(Outra cuestión sería recoñecelas cando nos presentan só a carne, sen cuncha; resulta algo máis complicado e teño que estudalo mellor; quizá outro día…).

Que cales son mellores? Home, pois nos gustos pasa como nas cores, cada un ten os seus e eses son sempre os mellores.
Mergullando en Internet atopo certa coincidencia en que a carne da vieiriña é máis saborosa, menos dura, moito máis sutil…, en definitiva, mellor bocado.
Claro que quen manda é o mercado e a imaxe pública, e a zamburiña ten mellor prensa que a voadora; tamén un prezo bastante máis alto no mercado.
Cuestión ben absurda se nos fiamos dos expertos que nos din que realmente a carne mellor é a da vieiriña (non esquezamos que no fondo vén sendo unha especie de irmá pequena da vieira).

Está claro que no Saratoga nos puxeron vieiriñas, e nos avisaron, e cobraron como vieiriñas e non como zamburiñas. E podo certificar que estaban de morte.
Dúas de polbo, dúas de luriñas e dúas de vieiriñas, coas bebidas, foron algo menos dos 67€. Ou sexa, unha panzada de mar por 13€ cada un.
Este vai ser un caso no que, sempre que non tenten enganarnos a carteira, case imos agradecer que nos metan gato por lebre.

Café Bar Saratoga
Rúa do Campo
A Illa de Arousa
Teléfono 986 551 106
GPS: 42º33'48.3"N  8º52'20.0W
Localización en Mapas de Google

un verán máis en arousa

Sen pretender entrar en polémicas, hoxe utilizo por primeira vez a opción 'Arousa' no lugar de 'Illa de Arousa', solución –seica que con consistentes avales histórico-xeográficos– que cada vez gaña máis adeptos.

Este verán de 2014, climatoloxicamente horroroso, foi de confirmacións.

Onte, sen ir máis lonxe, despedimos a tempada con Luis e Flori na Taberna Rural de Meaño, local seguro e 'resultón' que sempre está aí tanto para un roto como para un descosido. O lendario polbo con queixo galego, unha magnífica empanada de millo de zamburiñas, as croquetas variadas... E iso si, diversidade de sobremesas caseiras en racións algo máis que xenerosas. A presenza de dous grupos numerosos provoca un incómodo balbordo pero tamén dá fe do éxito do local.

Por certo, antes de cear, e aproveitando que estaba aberto, entramos no pazo de Lis (do que, nos seus anexos, forma parte a propia Taberna), sede da Oficina municipal de Turismo e do Museo da muller labrega. Chapeu para o importante esforzo de rehabilitación do interior e para a moza que moi amablemente nos atende.

Entre os furanchos que xa non son furanchos hai tres que concentran as nosas preferencias: o de Maribel, o de Juan e a Rustibodega de Ángel.

O paso obrigado polo de Maribel, en realidade 'O Lourancho', sempre se converte nunha festa na que a noite pode irse a límites do pecaminoso. Son especiais a tortilla e, por riba dela, o lombo con pementos e patacas (para Carmen o mellor da bisbarra); e logo, claro, a parolada co café de pota, o excepcional licor café xeado e, como non, as atencións da propia Maribel.

A Rustibodega de Ángel é un dos valores máis seguros na poboada zona de Covas; o polbo, as luras rebozadas, a zorza... e os doces para a sobremesa.
Persoalmente teño predilección polo Furancho de Juan. Foi o primeiro que visitamos no Salnés (xa vai para oito anos!), a súa tortilla e as luras rebozadas e fritidas animan a recuncar unha e outra vez.

Unha mención especial merece o Pescador, aquí ao lado, en Cabodeiro. Estaba como pendente de confirmación -nunha ocasión, o ano pasado, faiounos un chisco- pero este verán superou con nota todas as inspeccións para converterse en centro de reunión cando vén toda a familia. Reservando mesa e prato principal aforras o ter que armarte dun pouco desa paciencia que ás veces, por excesiva, pode afear a comida. Os entrantes, en xeral, e ultimamente a fideuá. Nesta evolució e nun día inspirado pode chegar a plantar cara á mesmísima Meca.

E outro caso á parte é o Saratoga; mestura de confirmación (o polbo!) e novidade (o bocata de polbo!!), e xa que non a levou antes como todos os anteriores, merece o protagonismo dunha entrada en exclusiva.

Na ría de Arousa está tamén, aínda que lonxe e noutro nivel de discusión, o Gastromanía de Palmeira. Fomos dúas veces e xa se converteu no destino ideal para agasallar a visitantes especiais. Con reserva previa, o menú de degustación é un reto completo aos sentidos a un prezo máis que razoable.

QUE VERGOÑA!!!!!

Pasaron dez anos xustos desde que Viviana Cardona –cociñeira colombiana– gañou o VI Campionato de tortilla de patacas de lomejordelagastronomia.com
Díganme se non é unha auténtica vergoña. Houberon de pasar dez anos para dar comprida resposta ao compromiso de visitar La casa de las 5 puertas.

Sobre a base dunha casa de finais do século XIX no casco vello de Pontevedra, a rehabilitación-decoración pretendía manter a esencia orixinal da tradición cun aporte de novidade. Granito e madeiras orixinais fronte a paredes enteiras pintadas na cor granate que identifica ao restaurante. Mínimos elementos decorativos agás unha importante e colorida colección de gravados de artistas galegos do século XX.
Resultado moi satisfactorio; diferentes comedores, pequenos e acolledores, coa pretendida mestura de tradición e modernidade. O noso comedor, o principal –cheo as 2.30–, ampla cristaleira a pequeno xardín que, ademais de luz natural, aporta un plus de cor e satisfacción.

A carta, suficiente e variada, xoga coas racións de picar –non en van Las 5 puertas autodefínese como ‘viñoteca’– e os pratos para unha comida de corte máis tradicional. Nas entradas están as racións que poden acompañar ao viño (ensalada especial, ensalada de bacallau, croquetas, revolto de mazá e foie, ovos rotos…) e nos apartados de peixe e carne ofrecen unha mestura de racións para compartir (o polbo –á feira ou gratinado con queixo san Simón– ou a croca con verduriñas e patacas fritidas) fronte a pratos como as cocochas de bacallau en mollo verde, o peixe do día segundo mercado, o solombo de porco ibérico con puré de castañas ou o entrecosto de tenreira laminado con ovos, patacas e pementos asados.
Moi destacable carta de viños para dar fe da vocación vinícola, e algo que nos tempos que corren se agradece nun restaurante: serven o viño por copas.
Bebemos dúas copas de Austum (Ribera do Douro) e un auga grande.

Como vén sendo habitual cando existe a posibilidade, facemos un pequeno menú para compartir.
Comezamos polos Espárragos verdes gratinados con mollo de queixo. Moi bos. O espárragos no seu punto, ao dente; mollo base semellante a unha bechamel cun aire de tomate e o queixo para gratinar por riba. Nalgún momento o queixo, moi suave, pérdese no mollo.

A ansiada tortilla, coas peculiaridades propias, responde ao mérito de ser, no seu momento, a mellor de España.
A tortilla é moi fina e pequena; esaxerando un pouco case pasaría por unha tortilla francesa de pataca; sérvena nun prato de sobremesa. A pataca, partida en dadiños moi, moi pequenos, é boa e rica, saborosa en si mesma no conxunto da tortilla. Trátase dunha tortilla do modelo ovo pouco callado –e tamén pouco batido– e é así que resulta zumarenta, rica en contrastes, aveludada, en fin, unha delicia.

Filloa recheada de peixe sapo e lagostinos con mollo biscaíño.
Dentro da liña dunha cociña internacional e burguesa dos anos 60-80 do pasado século. Resulta moi sutil, saborosa, moi agradable; acertada elección a do arroz branco como acompañamento. Dá a talla no contexto da comida.

Mais o auténtico bombazo da comida chegaría coas sobremesas. As dúas toman como base o queixo galego aínda que con preparacións e texturas diferentes; un, en forma de mouse, complétase coa mouse de chocolate negro; o segundo, servido en copa, é unha saborosa interpretación do tradicional queixo con marmelo.

Boa comida co valor engadido de que pagamos 21€ cada un.
Indiscutiblemente, para volver.
Quizá unha noite –sen coche– para compartir a tortilla cunha selección de ibéricos e unha botella dun bo viño tinto…

Claro que para VERGOÑA, a do título da entrada –con maiúsculas e todos os signos de admiración que poidan caber–, vergoña allea pola placa en cuestión.
O novo edificio do Museo de Pontevedra merece unha visita. Paréceme moi logrado o xeito de estar dentro dun edifício do ano 2013 sen perder a sensación de moverte polo casco histórico de Pontevedra (por certo, tamén excepcionalmente rehabilitado e coidado).
Quedará para a posterioridade e as xeracións futuras poderán ler, que a ampliación do museo de Pontevedra foi inaugurado por tres señores cuxo único mérito foi pagar as obras cos cartos de todos os españois, de todos os galegos e de todos os pontevedreses (intúo que, pola parte que lle toca a cada un dos señores en cuestión, os pontevedreses pagaron por partida triple).

As xeracións futuras, para saber quen foi o auténtico pai da obra, o arquitecto, haberán de realizar a correspondente investigación en internet. E así descubrirán que non foi un senón dous, Jesús Ulargui Agumuza e Eduardo Pesquera González, do estudo UP Arquitectos.

 

É como se quen pasase á historia da Mona Lisa fose, unicamente, Giocondo esposo daquela e contratista e pagador do cadro. Cantos sabemos, despois do paso do tempo, quen foi Francesco Bartolomeo de Giocondo e que méritos acumula para pasar deste xeito á historia? (agás, claro está, o de ser o esposo de Mona Lisa).

La casa de las 5 puertas
Avda. Santa María 8
36002 Pontevedra
Tel: 986 851 948
E-Electrónico
Web
Ocupa o lugar 47 entre os 500 restaurantes galegos de C,LE
A tortilla de patacas alcanza un 8,5 en lomejordelagastronomía
Guía Repsol
Recomendado pola Guía Lonely Planet

bautismo xaponés no góshò

Fóra anécdotas (Aprendendo a utilizar os paíños xaponeses), hoxe toca falar máis polo miúdo do que foi a comida en Góshò.

O local, moi coidado, foi deseñado para ofrecer, como complemento á comida, unha experiencia plena de elegancia e sofisticación acorde coa tradición do interiorismo xaponés e a pertenza a un hotel de cinco estrelas.
Sobre a base dun vello garaxe, e mantendo a prevalencia dos materiais industriais orixinais –formigón, entramado de metal– combina as cores (gama completa de grises desde o máis claro do entramado de vigas vistas ao practicamente negro das cortinas metálicas que, a xeito de biombo, separan o comedor dos corredores de paso dos camareiros) coa iluminación (natural, a través do lucernario central, e artificial, mestura de quentes e fríos, de directos e indirectos, de funcionalidade e protagonismo decorativo propio). O resultado final lógrase co contraste de materiais, co frío do entramado da obra orixinal fronte á calidez e o conforto do mobiliario en maderia natural.
Comedor amplo practicamente baleiro. Algún reservado ao modo xaponés coa mesa e os asentos case a res do chan.
Servicio correcto aínda que un pouco curto nas súas habilidades comunicativas (ante algún problemiña co noso galetugués, nin o mozo nin a moza que nos atenden ousan pasarse ao inglés).

Misoshiru (de miso –‘fonte do sabor’– e shiru –soupa–), prato estrela da gastronomía xaponesa cuxa base é o miso (pasta aromatizante elaborada con sementes de soia e sal mariña). A soupa faise con dous ingredientes principais, o dashi (caldo de peixe) e o miso disolto no dashi; ademais, diversidade de engadidos, uns máis habituais (dadiños de tofu, alga wakame, allo porro…) e outros de uso máis restrinxido (pataca, cenoura, repolo, setas… e mesmo anacos de peixe ou carne).
O noso misoshiru leva tofu, wakame e poida que algo máis, pero non chego ao fondo dos sólidos. 
Primeira gran conclusión da comida: teño serias dificultades para saborear esta alga; resúltame excesiva, brava, no sabor pero tamén na textura; é un sabor demasiado dominante, moi forte, rompedor… para o meu padal non afeito a el. Non sei se co tempo podería acostumarme ao sabor do wakame, pero tampouco teño claro que lle vaia dar suficientes oportunidades para conseguilo.
Pola contra si me gusta a base, o caldo, o dashi; sendo tamén un sabor dominante e con notas orixinais, a clave pode estar en que este si me evoca indicios coñecidos, que podo identificar e definir: tira bastante a un caldo galego de berza cun leve aire de peixe en perfecta harmonía.

Describo a fonte: de esquerda a dereita e fóra os complementos, tres bocados de sashimi, dúas parellas de makizushi e, por detrás destas, tres bocados de nigirizushi; os acompañantes –máis que acompañantes disque son para limpar a boca entre bocado e bocado–, unhas rodelas de pepino, uns aros de ceboliña, algas nori e unhas tiras de conserva en vinagre de xenxibre; o punto verde da dereita é o wasabi.

O sashimi, termo moi xeral, é calquera tipo de peixe ou marisco cortado fino –aínda que non tanto coma se fose un carpaccio– e presentado –normal, como neste caso, mais non necesariamente–, cru; tamén existe o sashimi de vexetais.
O salmón estaba claro, pero as dificultades de comunicación impediron que puxésemos nome aos outros dous; un máis forte e de cor avermellada (non, non era atún) e o outro máis lixeiro e claro, un peixe branco.
Os bocados de peixe ou marisco cru xa non son novidade nos nosos hábitos alimentarios e debo dicir que si, que en xeral si me gustan (xa estou afeito a eles?). Como en todo, uns máis e outros menos, pero na mesma medida en que eses mesmos peixes cociñados. Ou tal vez non: ultimamente empezo a aborrecer a case totalidade das preparacións de salmón cociñado (Ai, esa maldita graxa…), sen embargo, o afumado, ou este de hoxe cru, si que me resultan agradables ao padal.

Sushi: todo bocado da gastronomía xaponesa que teña como base o arroz cocido aderezado con vinagre de arroz (e tamén con outros ingredientes).
Hai infinitas variedades de sushi.
Dos máis internacionais son os que teñen forma de rolo; defínense, en xeral, como ‘makizushi’ e admiten numerosas interpretacións. Coa alga nori seca por fóra e o arroz cos seus ingredientes no interior son os coñecidos como futomaki (rolos máis grosos e con máis dun ingrediente), os ‘hosomaki’ son rolos máis delgados cun único ingrediente…; existen outras moitas variedades nas que, sempre, o arroz vai por dentro. Hai, por exemplo, un futomaki que no lugar do nori envolve o arroz cun fina capa de tortilla cun leve toque de azucre. Ou o inari, no que o arroz e os outros ingredientes van dentro dun saquiño feito de tofu fritido.
O “sushi do revés” (o makizushi co arroz por fóra) é o chamado uramaki: rolo con algún ingrediente no interior arrodeado, en moitas ocasións, de nori, e sempre, sempre, de arroz; o arroz (insisto, exterior) pode levar sementes tostadas de sésamo, ovas de peixe ou marisco, etc.
A sutileza da cociña xaponesa vese facilmente chegados a este punto e comparar un uramaki cun futomaki; mesmo con idénticos ingredientes e preparados pola mesma man son bocados radicalmente diferentes. Algo así como un bocata e unha tosta, ou como a galleta untada con manteiga fronte ao ‘bocadillo’ de dúas galletas coa manteiga no interior. Todo vai no momento e a intensidade en que cada ingrediente(coas súas características propias e as que lle outorga a preparación) toca a lingua e o padal.
Chegados a este punto e confirmando momentos anteriores podo afirmar sen remilgo que os makizushi con nori por fóra non me gustaron en absoluto; a alga, para a que, insisto, non teño afeito o padal, domina todo o sabor (e tamén a textura) e manda claramente nun conxunto que me resulta algo excesivo e caótico desde o mesmo momento que toca a boca; pola contra, o uramaki, o ‘sushi do revés’, si que me gustou, e moito; ademais de que a cantidade de alga é menor, o sabor resúltame máis compensado, sen dominador claro, menos agresivo de entrada e máis ‘coral’ en momentos posteriores; a nori entra moi ao final e mesturada (disimulada?) polos demais sabores.

O nigirizushi é, posiblemente, a forma máis común e popular de sushi no propio Xapón (sushi, polo tanto, aínda que a maioría das veces nos quedemos co ‘nigiri’). O arroz do nigiri, como doutras moitas variedades, amásase a man e nesta modalidade moldéase con forma oblonga, como de croqueta alongada e apuntada nos extremos; por riba leva unha fatia de peixe, ou de marisco, ou de calquera ingrediente normalmente cru. Admite moitísimas variedades é non é estraño atopar alga entre o arroz e o ingrediente. É normal, tamén, que o nagirizushi xa veña aderezado co wasabi (condimento extraído da raíz da planta do mesmo nome –pertence á mesma familia que o nabo, o repolo, a mostaza, etc.–; sabor particular moi intenso e forte picor olfactivo, non persistente).
Gústame o arroz e gústame o peixe, o corolario lóxico é que o nigiri tiña todo para ser do meu gusto, e así foi. Salmón, agora si, atún, e un terceiro sen identificar.
Dos acompañantes, destacar que me encantou a conserva en vinagre de xenxibre; poderosa e estimulante mestura do acedo do vinagre e o acedo –cítrico– do propio xenxibre; os outros, fóra a alga, nin fu nin fa, bastante neutros.

A sobremesa foi un dos momentos estelares da comida. Un xeado –creo entender de sésamo– que descoloca pola súa cor –cincenta– e polo seu novidoso sabor; a textura e consistencia, perfectas. Un bocado realmente sorprendente e delicioso.

O percorrido por esta mínima representación da gastronomía xaponesa –quizá a de máis difusión en occidente– resultoume satisfactorio. Seguro que tería saído igual de contento –ou máis– no caso de probar algún dos rebozados xaponeses, ou as pastas, as masas, as especialidades na grella, as fondues… ou calquera prato cos centos de ingredientes cociñados con mil e unhas receitas diferentes.
Sei que en calquera momento podo repetir unha comida xaponesa completa a base destes peixes crus, con ou sen arroz e mellor sen algas; e sei que vou disfrutala, incluso máis que nesta primeira ocasión. Claro que tamén sei que teño outras preferencias para comer nun día de celebración.
E falando de celebracións, dicir que nun local ‘pretensioso’ como este Góshò (na filiación, na estética, e tamén nos prezos, por cada café cobran 1,5€, case o dobre da media en Portugal) a comida a base dun menú degustación pode saír ao prezo –case– dun menú do día. En contra do que eu podería pensar, trátase dun tipo de comida moi, moi asequible.
Cuestión á parte sería saírse dos menús pechados e comer a base de especialidades escollidas individualmente, ou saírse de madre cos complementos. Nós, por exemplo, partindo dos 16€ do menú, e ao engadirlle as bebidas e o café subimos aos 28,5€ por cabeza (case o dobre).
Aínda neste caso creo que paga a pena repetir no Góshò.

Restaurante xaponés Góshò
Porto Palacio Hotel
Avda da Boavista 1277
4100- 130 Porto
Teléfono: 34 22 608 67 08
Web: www.gosho.pt
GPS: 41º09'33"N   8º38'21"W
Localización en Mapas de Google
O Porto Cool
Mesa Marcada-Wine
Guía Repsol
Fugas-Público
BCBM-Expreso

aprendendo a utilizar os paíños xaponeses (hashi)

Agosto. Luns. 18. Con Alfonso de vacacións camiño de Vicenza. Visita ritual a Porto. De paseo polo Parque da Cidade alá para a unha e media:
–Onde tes pensado que fagamos a comida?
–E que tal se me das unha lección práctica de comida xaponesa?

Debo dicir que antes do luns (despois tamén) era un analfabeto integral no mundo da comida xaponesa; cecais un par de palabras soltas (por certo equivocadas), algún que outro tópico, e… pouco máis que dicir (en realidade absolutamente nada máis).
Sei que o meu descoñecemento resulta un tanto vergoñento para alguén coma min que se gaba do seu gusto pola comida e que pretende estar ao día no mundo da restauración nestes tempos xa de cheo no século XXI; máis ou menos a vergoña que deberían sentir os papanatas da moda que, esquecendo o resto, renden pleitesía e mesmo divinidade a cociña oriental.

Góshò (‘Palacio Imperial’), restaurante xaponés da rica oferta gastronómica do Hotel Porto Palácio (Um brunch de cinco estrelas).

Como alumno ben disciplinado que son, deixo que sexa o mestre de obra quen seleccione o menú. Seica non ten dúbida. Na carta hai varios menús completos a xeito de degustación de diferentes especialidades xaponesas. Un deles, chámanlle Set Menu Sushi and Sashimi, consta de ‘salada de verdes’, ‘misoshiru’, un variado de ‘sushi e sashimi’, e a sobremesa do día, todo por 16€ persoa. É o noso.
E como as cousas hai que facelas ben ou mellor non facelas, e asaltado por unha certa febre de folclorismo, vai e pide ‘sake’ como bebida principal da comida. Chámase Sho Chiku Bai, e resulta cando menos curioso e moi, moi cosmopolita: bebida xaponesa, elaborada en USA, importada a España e consumida en Portugal).

Sake: ‘bebida alcólica’.
Claro que en occidente estamos afeitos a utilizar unha sinécdoque –e perdón pola palabriña; creo que na maioría dos casos o uso é inconsciente: nin sabemos que estamos a utilizar a sinécdoque, nin moito menos o que é iso de sinécdoque–; pois si, meus, utilizamos unha sinécdoque cando nomeamos como sake –o todo, bebidas alcólicas en xeral– o que en realidade non é máis que unha parte dese todo, un tipo de sake: o nihonshu, bebida alcólica elaborada a partir dunha infusión de arroz (que marabilla isto da Wikipedia! Aínda que… debedes andar con tento: non podo certificar que todo o que escribo sexa cen por cen correcto).
O ‘sake’ en cuestión é do tipo Jumai, ou sexa, ‘viño puro de arroz’, sen alcol engadido, elaborado a base de graos de arroz, auga, mofo e lévedo (o arroz cócese ao vapor e logo bótanlle as esporas do mofo koji; a continuación pasa por un proceso máis ou menos longo de fermentación con determinadas levaduras, rebaixa con auga, filtrado e embotellado).
O Sho Chiku Bai ten 15º de alcol, un valor de densidade-dozura de +3 (medio seco), sérvese moi frío e non está nada mal; para o meu gosto un tanto seco e astrinxente e un chisco amargo, non amosa acedume e non me parece que teña moito corpo; o sabor dominante (en realidade olor) lémbrame a unha augardente branca pero moito menos alcólico. Correcto como anécdota, como experiencia, como concesión ao folclorismo, incluso diría que entra moi ben neste ambiente e nestes vasos pouco maiores que un dedal, pero, a verdade, para redondear a comida tería preferido un viniño. Noutra ocasión haberá que probalo morno, coa sobremesa, ou ben con moito xeo ou en cóctel, no aperitivo; tal é a versatilidade deste sake. 
Do que non teño nin idea é da calidade deste jumai concreto; carezo de memoria, de criterios, de coñecementos... O único, o prezo: despois do seu longo periplo, cobran un prezo final de 20€ pola garrafa de tres cuartos.

E, agora si, chegou o momento. Non podo dilatalo máis.
Temos diante un pratiño con leituga, tomatiños, lombarda, canónigos… (a ensalada de verdes poderían servila en calquera mesa do mundo), e ao seu carón, desafiante, provocativa, inquietante, unha mini-fonte coa pequena cunca do mollo de soia… e a parella de paíños.
Se quero achegar á boca aqueles bocados ten que ser axudado polos inevitables paus.
En fin, para non entrar en detalles que poderían afectar á miña dignidade, digamos, simplemente, que sobrevivín, que fun quen de dar conta de todo o menú utilizando exclusivamente os paíños xaponeses.

Vexamos a teoría (ollo de novo á foto). Un dous paus vai estar fixo, entre o lateral do dedo anular e o polgar por simple presión; deste xeito quedan liberados o propio polgar, o índice e o medio para mover o segundo paíño e facer pinza entre os dous. 
En teoría, ben. Sinxelo, non si? Pois non. A práctica resulta demoledora; sendo magnánimo comigo mesmo, diría que fun acreedor dun aprobado moi raspadiño.

Que como sobrevivín?
Pois grazas ás dotes pedagóxicas de Alfonso, que houbo de saír no meu auxilio unha media de unha vez por cada dous bocados… e loitando de xeito permanente contra uns desexos irrefreables de botar as mans á comida.
E tamén caendo, unha por unha, nas que os xaponeses consideran as máis graves faltas de educación na mesa. Pinchei un sashimi co pau para poder levalo á boca; caeume un Makizushi na cunca de soia desfacéndose por completo; a esteriña quedou sucia e salpicada nun radio de 10cm arredor do prato; ao final, na cunca do mollo había restos de todo –en especial arroz– menos da propia soia, abosrvida por aqueles; deixei todo un rastro de graniños de arroz, de anacos de leituga, de alga, de xenxibre… entre a fonte e a cunca, e entre a cunca e a boca; cheguei a coller os pauciños do revés; nun momento de crise non tiven máis remedio que axudarme do agradecido apoio do furabolos…

E xa abonda. Para non alongar innecesariamente o pesadelo, corto e deixo para unha nova entrada o que foi a comida xaponesa en si (Bautismo xaponés no Góshò).